Değişim Yönetimi Olarak Koçluk Süreci

Heraklitos’un “Her şey değişir. Değişmeyen tek şey, değişimin kendisidir” sözü, özellikle içinde bulunduğumuz, ‘Bilgi Çağı’ olarak geçen 21. Yüzyılın özlü bir özeti niteliğindedir. Giderek artan veri erişim hızımızla, geçmişten farklı olarak ‘çok hızlı, büyük, karmaşık, kesintisiz, ve öngörülemez’ bir değişim ile karşı karşıyayız. Buna uyum sağlamanın tek yolu ise ‘bilgi, beceri, tutum ve davranışlarımızı’ da benzer bir hızda güncellemek, yani sürekli eğitim ve gelişim halinde olmaktır. Çağımızın en önemli sermayesi olan ‘insan ve bilgi’ ikilisini oluşturabilmek için, sürekli öğrenme modeline geçmemiz gerekmektedir. [1]

ICF (International Coaching Federation) profesyonel koçluğu, ‘günümüz belirsiz ve karmaşık ortamlarında giderek önem kazanan, kişisel ve mesleki potansiyeli en

üst düzeye çıkarmak için ilham veren, danışanı yaşamı ve yaşamın farklı alanlarındaki performansı hakkında düşünmeye teşvik eden, yaratıcı bir süreçte kurulan ortaklık ilişkisi olarak tanımlamaktadır.’[2]

İnsan doğasını anlamak için yapılan araştırmalar, çoğunlukla patolojiyi, yani hastalığı incelerken; 1940’lı yıllarda, Amerikalı psikolog Abraham Maslow, bu kalıbı kırdı ve patoloji yerine olgun, tam, başarılı ve kendini gerçekleştirmiş insanlar üzerinde yaptığı araştırmalar ile hepimizin bunu yapabileceği sonucuna vardı.[3] Peki o halde, potansiyelimiz ile performansımız arasındaki fark nerden kaynaklanıyor? Günümüzde uygulanan koçluğun temelleri, bundan yaklaşık kırk yıl kadar önce, bir tenis uzmanı ve Harvard’da eğitimci olan Timothy Gallwey ile atılmıştır. Potansiyelin performansa dönüşmesinin ancak kişinin iç engellerini keşfedip, bunları ortadan kaldırmasıyla mümkün olduğunu savunan Gallwey, “Bir insanın kendi aklının içindeki rakibi, filenin diğer tarafındakinden daha zorludur” demiştir.[4]

Her birimiz, özümüzde öğrenme yetisi ile doğarız. Örneğin yürümeyi öğrenirken, defalarca düşüp kalkar; her düşüşte cebimize yeni bir şey koyup, bir öncekinden daha güçlü şekilde kalkarız. Bu süreç boyunca ailemiz ve çevremizdekiler, her kalkışta olduğu kadar her düşüşte de bizi alkışlayarak yüreklendirir. Aslında alkışladıkları, her düşüşten sonra tekrar kalkma cesaretimiz ve bitmek tükenmek bilmeyen başarma azmimizdir. Büyüdükçe, bu öğrenme keşfinin yerini ezberler, başarı ve başarısızlık kalıpları alır; başarı mutlak hedef haline gelirken, başarısızlık her ne olursa olsun kaçınılması gereken azılı bir düşman haline gelir. Bütüne bakıldığında, hayat deneyimi artık bir oyun olmaktan çıkmış, kuralları ve zorunlulukları olan, kendimizi devamlı olarak çevremizdekilerle kıyasladığımız bir yarış haline dönüşmüştür.

Koçluk süreci, öğrenmek ve büyümek için gereken koşulların yaratıldığı[4], danışanın hayatına ve seçimlerine dair farkındalık kazandığı, farklı bakış açılarının ele alındığı bir yolculuktur. Koçluk süresince, danışanın ne yaptığı kadar nasıl yaptığı da önem kazanır. En yalın haliyle koçluk, etkin dinleme ve etkili sorular sorma sa

natıdır. Duymanın ötesinde dinlemek, danışanın söyledikleri kadar söyleyemediklerini, duraksamalarını, tereddütlerini, heveslerini ve hayallerini dinlemeyi ve yansıtmayı içinde barındırır. Bir koçun belki de en önemli görevi, danışanın kendine dair sahip olduğu önkabulleri dinlemek, ve onların olmadığı bir senaryoda danışan için nelerin mümkün olduğunu irdelemektir. Bu süreçte, danışanın kendine dair kazandığı farkındalığın ışığı ile danışanın görüşmeye getirdiği sorunun derinlerde gizlenen çözümü aydınlanır.

Koçluk, bir meslek olarak yapılabileceği gibi; etkin dinleme ve etkili sorular sorma yetkinlikleri kullanılarak ebeveynlik ve yöneticilik gibi alanlarda koçvari bir yaklaşım benimsenebilir. Günlük yaşamın koşturmacasında, kendi doğrularımızı diğerlerine dayatmak yerine, karşımızdakinin deneyimine saygı ile alan açarak ilişkileri çok boyutlu hale getirmek mümkündür. Çoğunlukla kişinin kendine dair merakı ile başlayan bu yolculuk, derinlerde, yüzeyde görünenden çok farklı yerlerde köklenmiştir. Kendi potansiyelini keşfedip, buna uygun yaşamı tasarlamak için

ulaşılabilir hedefler ile bir yol haritası çizmek isteyen kişiler; çalışanlarına günümüzün hızla değişen koşullarının gerektirdiği yetkinlikleri kazandırmak isteyen kurumlar; yani hayata dair bir iddiası olan herkes için koçluk, vazgeçilmez bir araçtır.

Kaynaklar

1. https://hrdergi.com/21-yuzyila-girerken-degisim-ve-bilgi-cagi

2. https://www.icfturkey.org/kocluk-hakkinda/profesyonel-kocluk-nedir/

3. Performans için Koçluk – Sir John Whitmore (sf. 32)

4. P

erformans için Koçluk – Sir John Whitmore (sf. 28)

1. Performans için Koçluk – Sir John Whitmore (sf. 21)

2. https://www.acikbeyin.com/kocluk/